Rauða borðið

Róttæk samfélagsumræða

Við Rauða borðið er rætt um málefni dagsins, hagsmunamál almennings, samfélagið sem við eigum saman og hvernig við getum byggt það upp á grunni réttlætis, mannvirðingar, jöfnuðar og samkenndar.

Umsjón: Gunnar Smári Egilsson, Björn Þorláksson, Oddný Eir Ævarsdóttir, María Lilja Ingveldar Þrastardóttir Kemp, Sigurjón Magnús Egilsson

Þættir

Gaza, Reynsluboltar, misskipting, Nigel Farage, arkítektúr, Færeyjar og bridge

Gaza, Reynsluboltar, misskipting, Nigel Farage, arkítektúr, Færeyjar og bridgearrow_forward

S06 E077 — 21. maí 2025

Í byrjun þáttar fer María Lilja yfir það helsta sem er að frétta af þjóðarmorðinu á Gaza. Reysluboltar Sigurjóns M eru á sínum stað. Þau Hörður TorfasonRagnheiður Davíðsdóttir Drífa Sigfúsdóttir ræða ýmis hitamál. Vaxtalækkun Seðlabankans mun ekki endilega gera hlutskipti leigjenda bærilegra, dæmi eru um hið gagnstæða. Þetta segir Guðmundur Hrafn Arngrímsson formaður Leigjendasamtakanna. Hann ræðir húsnæðismálin og pólitískt stefnumót sósíalista um næstu helgi ásamt Sönnu Magdalenu Mörtudóttur borgarfulltrúa. Björn Þorláks ræðir við þau. Gunnar Smári hringir til London og ræðir við Guðmund Auðunsson hagfræðing um bresk stjórnmál, einkum ensk, og ekki síst um hvaða fyrirbrigði Umbótaflokkur Nigel Farage er. Mikið vantar á að hugað sé að tilhlýðilegum lífsgæðum íbúa er kemur að húsbyggingum síðustu ára – þéttingarstefnan bitnar á ljósi og hljóði og spyrna þarf við fótum með róttækum hætti ekki seinna en strax. Þetta kemur fram í eldsnörpu og gagnrýnu spjalli Hildigunnar Sverrisdóttur arkitekts, Ólafs Hjálmarssonar hljóðverkfræðings og Ásta Logadóttur verkfræðings sem er sérfræðingur í ljósi. Björn Þorláks ræðir við þau. Stórskáldið færeyska, Carl Jóhan Jensen, segir okkur fréttir frá Færeyjum og ræðir um heimsókn Kristrúnar, varnarmál, nýlenduhyggju, bókmenntir og annað sem hæst ber. Það styttist í einn stærsta briddsviðburð um langt skeið hér á landi. Á Laugarvatni fer fram í byrjun næsta mánaðar Norðurlandamót og ræða þeir Matthías Imsland, framkvæmdastjóri Bridgesambands Íslands, og Magnús Magnússon landsliðsmaður horfurnar, auk þess sem Magnús segir frá því hvernig hann varð briddspilari í fremstu röð. Björn Þorláks hefur umsjá með bridsþætti Samstöðvarinnar.

Samherjastríð, rasismi, netöryggi, borgarskipulag og fuglahvísl

Samherjastríð, rasismi, netöryggi, borgarskipulag og fuglahvíslarrow_forward

S06 E076 — 20. maí 2025

Við hefjum leik á umfjöllun um eitt voldugasta fyrirtæki landsins. Samherji hefur verið í stríði við listnemann Odee Friðriksson síðan hann bjó til heimasíðu í nafni Samherja og baðst afsökunar fyrir hönd fyrirtækisins á misgjörðum í Namibíu. Samherji stefndi Odee fyrir rétt í London og nú stendur áfrýjun fyrir dyrum, gríðarlega kostnaðarsöm málaferli. Gunnar Smári ræðir við Odee í þetta mál, eða þetta verk öllu heldur, sem hann er að semja með aðstoð Þorsteins Má í Samherja. Þar á eftir ræða Kristín Taiwo Reynisdóttir, antirasisti og Arna Magnea Danks, mannréttinda-fréttaritari,  rasisma á Íslandi í samtali við Oddnýju Eir Ævarsdóttur. Of lítill gaumur er gefinn að netöryggismálum. Þetta segir Marínó G. Njálsson ráðgjafi. Evrjóvisjón síðustu helgar, svik,  prettir og innbrot hafa vakið nýjar spurningar hjá almenningi um netöryggi og gefur Marínó hlustendum og áhorfendum nokkur hollráð hvað varðar öryggi í samtali við Björn Þorláks. Miklar meiningar eru flesta daga ársins um borgarskipulag. Oddný Eir Ævarsdóttir spjallar við Hjálmar Sveinsson, borgarfulltrúa og bókmenntamann um þau mál. Rauða borðinu lýkur með því að María Lilja ræðir við Tjörva Einarsson um fuglahvísl með góðum gesti í stúdíói, páfagaulknum Adoru.

Gaza, geðheilsa, málþóf, óþekkti þingmaðurinn, sósíalismi og torfbær

Gaza, geðheilsa, málþóf, óþekkti þingmaðurinn, sósíalismi og torfbærarrow_forward

S06 E075 — 19. maí 2025

Ennþá versnar ástandið á Gaza, María Lilja fylgist náið með næstu daga. Í kvöld fær hún til sín Kötlu Ásgeirsdótttur, plötusnúð og aktívista og fara þær yfir nýjustu fréttir. Þá er endurflutt ræða Páls Óskars frá liðinni helgi. Ræðan var frumflutt á baráttufundi fyrir frelsi Palestínu fyrir gesti við Austurvöll. Elín Ebba Ásmundsdóttir varaformaður Geðhjálpar mætti ásamt listamönnunum Ægi Mána Bjarnasyni og Karli Kristjáni Dávíðssyni, auk Kolbrúnar Guðmundsdóttur, konu Karls Kristjáns, að tala um geðheilbrigðismál. Þau segja okkur frá nýrri viðbót í geðheilbrigðisþjónustu, jafningjastuðningsins, ásamt því að fara yfir fordóma, heimilisleysi og fleiri áskoranir sem fólk með geðrænar áskoranir þarf oft að glíma við auk veikinda sinna. Björn Leví Gunnarsson, tölvunarfræðingur, fyrrum þingmaður, útskýrir fyrir okkur mikilvægi málþófsins á Alþingi og ræðir um júróvisjón-atkvæðin, nefndirnar, skautunina, vókið og tilfinningatjáningu, áróður og gagnsæi. Snorri Másson ræðir við Björn Þorláks sem óþekkti þingmaðurinn þessa vikuna. Skoðanir Snorra eru umdeildari en gengur og gerist. Hver er maðurinn á bak við pólitíkina? Eyjólfur Eyvindsson kemur í vikulegt spjall við Maríu Lilju með fréttir af hnattræna suðrinu. Hannes Lárusson myndlistarmaður ólst upp í torfbæ til tíu ára aldurs. Hann lítur íslenska torfbæinn öðrum og jákvæðari augum en margir aðrir Íslendingar eins og fram kemur í samtali hans og Björns Þorlákssonar og vill að torfbærinn fari á heimsminjaskrá UNESCO.

Helgi-spjall: Andri Snær

Helgi-spjall: Andri Snærarrow_forward

S06 E074 — 17. maí 2025

Andri Snær Magnason rithöfundur segir frá nýjustu ævintýrum sínum í Himalajafjöllum og Feneyjum og fer yfir feril sinn sem rithöfundur og aðgerðarsinni.

Vikuskammtur: Vika 20

Vikuskammtur: Vika 20arrow_forward

S06 E073 — 16. maí 2025

Í frjálst spjall út frá fréttum vikunnar mæta þau Brynhildur Björnsdóttir, kabarett-söngkona og höfundur bókarinnar Venjulegar konur -vændi á Íslandi, Arnar Eggert Thoroddsen, félagsfræðingur við Háskóla Íslands og Sigrún Sandra Ólafsdóttir, textíl-sóunar og fata-neyslufræðingur og Ágúst Borgþór Sverrisson, rithöfundur og fréttastjóri Dv og fara yfir fréttir vikunnar með Oddnýju Eir og segja sínar eigin fréttir.

Trump, Vesturbugt, kvíði, Starmer, skoðanakúgun og kynjaþing

Trump, Vesturbugt, kvíði, Starmer, skoðanakúgun og kynjaþingarrow_forward

S06 E072 — 15. maí 2025

Eiríkur Bergmann prófessor ræðir áhrif Trump á stjórnmálin utan Bandaríkjanna við Gunnar Smára. Gunnar Smári ræðir hverfið sem byggja á vestan við Slippinn við Reykjavíkurhöfn við Ástu Olgu Magnúsdóttur, íbúa á svæðinu og verkefnastjóra, Egil Sæbjörnsson, myndlistarmann og aðgerðasinna í byggingarlist og Pál Jakob Líndal, doktor í umhverfissálfræði og stofnanda Envalys. Sigurður Eyjólfur Sigurjónsson, íþrótta- og æskulýðsfulltrúi og rithöfundur ræðir við Oddnýju Eir um nýútkomna bók sína ,,Ég er ekki fullkominn” þar sem hann fjallar á persónulegan og skemmtilegan hátt um viðureign sína við kvíða. Gunnar Smári slær á þráðinn til Guðmundar Auðunssonar hagfræðings í London og ræðir við hann um stöðuna í breskum stjórnmálum, ekki síst hraðleið Verkamannaflokks Keir Starmer til hægri. Allt snýst um tengsl og klíkur á Íslandi er kemur að störfum og tækifærum segir nemi í félagsráðgjöf og ljósmyndari, Sigga Svanborgardóttir, sem býr í Danmörku. Björn Þorláks ræðir við hana. Oddný Eir ræðir við Auði Önnu Magnúsdóttur, framkvæmdastýru Kvenréttindafélags Íslands, um nýliðið kynjaþing, norræna kvennasamstöðu og stöðuna á kvennasamstöðunni.

Trump, náttúra, vinstrið, reynsluboltar, norðurslóðir og blíðan

Trump, náttúra, vinstrið, reynsluboltar, norðurslóðir og blíðanarrow_forward

S06 E071 — 14. maí 2025

Gunnar Smári ræðir við Hilmar Þór Hilmarsson prófessor um ferð Trump til Sádí Arabíu og nágrannalanda og um mögulegar friðarviðræður í Istanbúl á morgun. Björg Eva Erlendsdóttir, framkvæmdastjóri Landverndar, segir Oddnýju Eir hvernig þrengt er að starfi frjálsra félagasamtaka í náttúruvernd. Einar Már Jónsson, sagnfræðingur, rithöfundur og prófessor við Sorbonne-háskóla í París ræðir við Oddnýju Eir um möguleikann á vinstri breiðfylkingu í pólitík dagsins. Reynsluboltar heimsækja Sigurjón Magnús og ræða fréttir dagsins: Erna Indriðadóttir fréttakona, Steingerður Steinarsdóttir ritstjóri og Páll Ásgeir Ásgeirsson fjallamaður. Magnús Árni Skjöld, dósent og stjórnmálafræðingur við Háskólann á Bifröst, ræðir við Gunnar Smára um Ísland og norðurslóðir í breyttum heimi, ekki síst vegna stjórnmálalegrar óvissu í Bandaríkjum Trump. Trausti Jónsson veðurfræðingur upplýsir í samtali við Björn Þorláks að ef undan er skilinn janúar hafi veður hér á landi verið mjög milt og gott allt árið, svo gott að sætir tíðindum.

Fordómar, njósnir, arkitektúr, fegurð, dýravernd og félagsvandi fíkniefna 

Fordómar, njósnir, arkitektúr, fegurð, dýravernd og félagsvandi fíkniefna arrow_forward

S06 E070 — 13. maí 2025

Við hefjum Rauða borðið á samræðu um leigubílamálið; Íslendingur að nafni Navid Nouri segir svo komið að honum sé ekki stætt að stunda akstur leigubíls, líkt og hann hefur gert að atvinnu í nokkur ár, vegna aukinna fordóma í samfélaginu. Eiginkona Navids, Nanna Hlín Halldórsdóttir mætti með honum til Maríu Lilju. Jón Þórisson, arkitekt, segir frá stríðinu um söguskýringar á hruninu í tengslum við ásakanir á hendur sérstökum saksóknara, ræðir um njósnir og spillingu og segir okkur af samstarfi sínu við Evu Joly eftir hrun. Hildigunnur Sverrisdóttir arkitekt ræðir húsin í borginni í samtali við Björn Þorláks, um pólitík byggingarlistar, vöntun á frumkvæði og fegurð. Ágúst Ólafur Ágústsson, ritari Dýravelferðarsamtaka Íslands, mætir til Maríu Lilju og fer yfir hina meintu öfga í dýravernd. Eru öfgarnar kannski úr hinni áttinni? Við ræðum að lokum um vímuefnavandann. Erla Björg Sigurðardóttir, lektor í félagsráðgjöf og framkvæmdastýra á áfangaheimili fyrir konur, Helena Gísladóttir, dagskrárstjóri meðferðar Krýsuvíkursamtakanna og MA-nemi í félagsráðgjöf og Sara Karlsdóttir löggiltur áfengis og vímuefnaráðgjafi og dagskrárstjóri meðferðar hjá Samhjálp segja Gunnari Smára frá því hvernig félagsleg staða fólks með vímuefnaraskanir getur grafið undan möguleikum þess á bata.

Trillusjómenn, spilling, fjölmiðlar, ofbeldi feðra, Me-dagurinn og heimþrá

Trillusjómenn, spilling, fjölmiðlar, ofbeldi feðra, Me-dagurinn og heimþráarrow_forward

S06 E069 — 12. maí 2025


Við hefjum Rauða borðið á spjalli Maríu Lilju við trillusjómenn sem voru fastir í landi vegna öldugangs í Faxaflóa. Hún kíkti um borð í Ríkey og ræddi við bræðurna um borð um daginn og sjóinn. Svo ræðir Björn Þorláks við Þorvald Logason spillingarfræðing um siðferðilegar meinsemdir líðandi stundar í þjóðfélaginu, um fjölmiðla og vaxandi ítök útgerðarinnar í upplýsingaheiminum, sölu Íslandsbanka og bankahrunið. Rannveig Ágústa Guðjónsdóttir varði um daginn doktorsritgerð sína um feður sem beitt hafa ofbeldi. Hún kemur að Rauða borðinu og segir Gunnari Smára frá hvers hún varð vísari, veltir fyrir sér hvort ofbeldismenn geti breyst og hvernig samfélagið bregst við ofbeldinu og þeim sem beita því. Eyjólfur Eyvindsson mætir til Maríu Lilju og ræðir fréttir úr ríkjum sósíalismans. Þau fara á ferðalag um heiminn og ræða meðal annars nýtt bandalag Búrkína Fasó við Venesúela. Helga Edwardsdóttir, formaður ME félags Íslands og Stefanía Veiga Sigurjónsdóttir, flugfreyja og aðstandandi, ræða við Oddnýju Eir um ME á Íslandi í tilefni Alþjóðlegs dags ME vitundarvakningar. Æ fleiri glíma við langvarandi afleiðingar sýkinga og við þurfum að vera betur vakandi fyrir alvarlegum áhrifum þeirra á líf okkar. Jasmina Vajzovic sem fæddist í Bosníu en flutti ung til Íslands ræðir tilfinningar eins og heimþrá og ber saman kosti og galla landanna tveggja. Flókið getur verið að skilja táknkerfi Íslendinga, segir Jasmina. Björn Þorláks ræðir við hana í lok þátta

Helgi-spjall: sr. Pétur Þorsteinsson

Helgi-spjall: sr. Pétur Þorsteinssonarrow_forward

S06 E068 — 10. maí 2025

Í Helgispjalli Ruða borðsins er Pétur Þorsteinsson prestur óháða safnaðarins, sem stendur á tímamótum. Á sunnudag messar hann yfir sóknarbörnum sínum í síðasta skipti, hann kallar það lífslokamessu. Pétur hefur lengi verið þekktur fyrir petrískuna en með gamansömum hætti hefur hann fundið upp nýyrði og gefið út, orð sem gjarnan snúa upp á tunguna. En hver er manneskjan á bak við tunguna og húmorinn? Björn Þorláks reynir að komast undir yfirborðið.

Rauða borðið
í beinni
Rauða borðið, 24. maí