Leiðarar Morgunblaðsins gerast æ undarlegri. Í dag er leiðarinn rant út frá falli Silicon Valley Bank og skjálfta á fjármálamörkuðum og má helst skilja á höfundinum, sem án efa er Davíð Oddsson fyrrum formaður Sjálfstæðisflokksins, að bankinn hafi fallið eftir að hafa tekið of mikið tillit til réttindabaráttu svartra, kynsegin fólks og annarra undirsettra hópa.
Leiðarinn er svo ruglaður að það er ekki hægt að endursegja hann. Við birtum hann því hér því fólki til fróðleiks sem sér Morgunblaðið ekki og er kannski ókunnugt um hvaða efni það er sem stórútgerðin dreifir í Mogganum sem hún heldur úti fyrir arðinn af auðlindum almennings:
54 milljarðar dollara eru aurar líka
Hver bankar spurðu álfarnir
Skyndilegur vandræðagangur á afmörkuðum öngum bankaheimsins á sér fleiri skýringar en blasa við í fyrstu. Hinar hefðbundnu skýringar eru auðvitað þar. Yfirvöld höfðu slegið af agaðri reglum fyrir smærri banka sem settar voru eftir vandræðin 2007-8. SVB-bankinn taldist, eftir þær breytingar, til „meðalstórra eða smærri banka“. En áfram var hann þó kynntur umheiminum sem 16. stærsti banki Bandaríkjanna.
Skilgreining um 16. banka Íslands myndi einfaldlega þýða að sá banki væri ekki til þar. En í Bandaríkjum 50 ríkja þá er banki í 16. sæti ekki smábanki.
En nú er annað atriði, sem felur í sér ótal mörg önnur, og sum þeirra eru næsta óskiljanleg, og eru þó talin mun meiri ófaravaldur en stærð bankans reyndist. Það fellur undir þá nýjung sem rutt hefur sér til rúms, ekki síst í veröld demókrata vestan hafs, og ýtir flestu til hliðar.
Talið var nauðsynlegt að bankinn setti „WOKE-gildin“ í öndvegi. Þau snúast m.a. um kynþætti, sem fullyrt er að hafi síðustu áratugi verið ofsóttir öldum saman. Nýjar útgáfur „kyns“, sem Obama forseti viðurkenndi á sinni tíð að væru skyndilega orðin 14 til 16 samtals, en mun hafa fjölgað nokkuð síðan. Fram til þessa hafði í þúsund aldir verið út frá því gengið að kynin væru aðeins tvö og að áhugamál, tilfinningar og áherslur einstaklinga innan kynjanna hefðu ekki hið minnsta með þær eilífu staðreyndir að gera. En slík „sjónarmið“, sem talin voru næsta algild frá því að Adam og Eva voru og hétu, tóku skyndilega að láta undan nýju húllahoppi hávaðasamra. Nú heldur fjöldi manna því fram og það í fullri alvöru að kyni einstaklinga megi breyta með einfaldri og jafnvel fyrirvaralausri yfirlýsingu!
Okkar frægi kúluvarpari Huseby hefði þannig getað tilkynnt sig sem transkonu nokkrum mínútum fyrir keppni og svo leikið sér að því að setja 10 heimsmet í kvennakúluvarpi. Rétt er að árétta, að það hefði Húsa aldrei komið til hugar, enda var hann uppi áður en fullkomin þvæla teldist ný regla tilverunnar, sem skylt væri að taka alvarlega.
Reyndar var SVB ekki eini bankinn vestra sem lenti í ruglinu, en það var óneitanlega fyrirferðarmikið í kynningum hans og yfirlýsingum og engin þeirra hafði neitt með bankarekstur að gera, né upplýsti að þetta tiltekna fyrirtæki væri aðallega banki og myndi í náinni framtíð leggja megináherslur á það. En SVB er ekki einn um þetta. Svo er komið að woke-ið veður uppi í auglýsingum og kynningum stærstu og frægustu banka Bandaríkjanna. Stórbrotnum fjármunum er varið í vitleysuna og enginn er nokkru nær um það fyrir hvað bankinn stendur eða hvers viðskiptavinir hans megi vænta af honum. Risabankarnir eru hins vegar svo fjárhagslega sterkir að ekkert bendir enn til þess að öflug þátttaka í rugli nái að setja þá á hausinn á komandi tímum. Það væri þó ekki ósanngjarnt að svo færi, en á hinn bóginn yrði það himinhrópandi dýrt fyrir hinn vestræna heim.
Það má segja hinum þekkta svissneska banka Credit Suisse til málsbóta að woke-ruglið var ekki að kafsigla hann. Hans vandræði stöfuðu ekki síður af ógætilegu vali á sínum stærstu kúnnum og virtist bankinn búinn að gleyma hinum aldagömlu svissnesku reglum að velja sér vini af mikilli gætni og leggja enn meiri vandvirkni í að velja sér verðuga óvini. En nú ríkir þó meiri bjartsýni í bankalandinu inni á milli fjallatindanna en áður, þar sem seðlabanki Sviss hefur ákveðið að lána bankanum 54 milljarða dollara og fær þá Credit-forskeytið silfurgljáa sinn á ný.
Binda verður vonir við að um víða veröld fari bankar að taka sig alvarlega á ný. Hér á landi fengu ævintýramenn stjórnlausa útrás og höfðu áður sölsað undir sig allt bankakerfi landsins. Þá var sett niður rannsóknarnefnd til að rannsaka hvers vegna í ósköpunum það ævintýri gat endað illa. Rannsónarnefndin sú taldi brýnast að kanna hvers vegna embættismenn hefðu brotið reglur sem settar voru af nefndinni sjálfri nokkrum árum síðar!
