Fyrsta ár ríkisstjórnar Javier Milei hefur markað mikla afturför fyrir argentínskt samfélag, og það er margt sem má læra af þeirri reynslu. Í Star Trek var oft talað um hliðstæðan veruleika; að horfa á þessa ultra-frjálshyggju tilraun í Argentínu er eins og að horfa inn í slíkan veruleika. Það er gluggi í þær afleiðingar sem gætu orðið ef slík frjálshyggjustefna væri innleidd á Íslandi, svipað því sem gæti gerst hér á landi ef við fengjum hreina frjálshyggju ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokki, Miðflokknum og Viðreisn.
Hliðstæðan við Argentínu sýnir hvernig stefna, sem einkennist af miskunnarlausum niðurskurði og einkavæðingu grunnþjónustu, skapar umhverfi þar sem auðvaldið hefur frjálst spil til að setja upp sínar eigin lausnir, oft án nokkurrar almennilegrar samkeppni eða aðhalds frá almannavaldinu. „Við erum hér til að byggja upp Argentínu á andstæðum pól við stefnu Milei, sem þjónar aðeins 50 auðugustu einstaklingunum,“ sagði Hugo Godoy, leiðtogi CTA-A, á fjöldafundi á Plaza de Mayo.
Javier Milei-stjórnin hefur haft gríðarlega neikvæð áhrif á viðkvæmustu hópa samfélagsins, svipt fólk grunnréttindum og grafið undan því takmarkaða velferðarkerfi sem áður var við lýði. Eins og Hugo Yasky, leiðtogi CTA-T, orðaði það: „Við sættum okkur ekki við Argentínu sem fyrirlítur opinbera menntun, vanvirðir lífeyrisþega og býr til atvinnuleysi og neyð“.
Verkalýðshreyfingin glæpavædd
Frá upphafi hefur stjórnin ráðist harkalega á verkalýðsfélög, sem gegna lykilhlutverki í baráttunni fyrir réttindum launafólks. Meðal aðgerða hefur verið stofnun „Þjóðaröryggissveitar fyrir framleiðni“ (sp. Comando Nacional de Seguridad Productiva) og „Leyniþjónustudeild gegn samfélagsmótspyrnu“ (sp. Unidad Especial de Agentes Encubiertos), sem hafa haft það markmið að glæpavæða mótmæli og ofsækja leiðtoga stéttarfélaga og annarra frjálsra félagasamtaka. Samhliða hefur innanríkisráðuneytið nýtt „Mótmælahindrunaráætlun“ (sp. Plan de Prevención de Protestas) sem valdatæki til að bæla friðsamleg mótmæli. Slíkar ráðstafanir eru tilraun til að veikja skipulagða andspyrnu gegn niðurskurðarstefnunni.
Á Íslandi gæti sambærileg þróun við það sem sést hefur undir stjórn Javier Milei í Argentínu falið í sér stofnun sérstakrar deildar innan Ríkislögreglustjóraembættisins, sem myndi hafa það hlutverk að njósna um og bæla niður starfsemi verkalýðsfélaga og annarra samfélagslegra hreyfinga. Slík deild, sem mætti kalla til dæmis „Samfélagseftirlit ríkisins“, gæti fengið valdheimildir til að fylgjast með og grafa undan róttækustu verkalýðsfélögunum, líkt og Eflingu, sem hefur markvisst barist fyrir bættum kjörum láglaunafólks og tekið afgerandi afstöðu gegn frjálshyggju.
Niðurskurður sem skerðir grunnréttindi
Ríkisfjármálastefna Milei byggir á miklum niðurskurði sem hefur varpað eldri borgurum og tekjulægstu hópum þjóðarinnar í fátækt. „Það er óásættanlegt að milljónir barna fari svöng að sofa í landi þar sem auðlindirnar eru nægar,“ sagði Adolfo Pérez Esquivel, friðarverðlaunahafi Nóbels, á sama fundi.
Andóf og von í sameiningu
Mótmælin á Plaza de Mayo eru táknræn fyrir breiða samstöðu sem snýst gegn þessari stefnu. Eins og Taty Almeida úr hópi Mæðranna á Plaza de Mayo sagði: „Við verðum að standa saman. Það er ljóst hver óvinurinn er. Eining er það sem skiptir máli, og við höfum ekki verið sigruð!“.
Myndin sýnir fjöldasamstöðufund þann 5. desember 2024 á Plaza de Mayo í Buenos Aires, þar sem þúsundir mótmælenda hafa safnast saman undir fánum helstu verkalýðsfélaga og samfélagshreyfinga með kjörorðið „La Patria No Se Vende“ — „Föðurlandið er ekki til sölu.“
Yfir myndina hefur verið bætt mynd af Javier Milei, forseta Argentínu, sem táknar hina yfirvofandi ógn við réttindi alþýðunnar og félagslegt réttlæti.
