„Eins og í umhverfis-og auðlindamálum er í málefnum umsækjenda um vernd allt vald fært til umboðslausra manna úti í bæ. Þetta ágæta fólk hefur komist að því að allir íbúar úr sæluríki sósíalismans skuli sjálfkrafa njóta viðbótarverndar á Íslandi þótt ekkert stríð sé þar eða ástæða til að ætla að líf og limir umsækjenda sé í hættu,“ skrifar Brynjar Níelsson, fyrrum aðstoðarmaður dómsmálaráðherra og áður þingmaður Sjálfstæðisflokksins, í mikla heimsósómagein á Viljann, málgagn Björns Inga Hrafnssonar.
Þarna heldur hann því fram að staða flóttafólks frá Venesúela hafi breyst við úrskurðum kærunefndar útlendingamála frá haustinu 2021. Þá úrskurðaði kærunefndin að flóttafólk frá Venesúela sem Útlendingastofnun hafði hafnað ætti rétt á viðbótarvernd eins og fólk sem hafði áður komið frá landinu. Kærunefndin breytti því ekki stefnunni heldur staðfesti ákvarðanir Útlendingastofnunar frá árunum á undan. Það var því Útlendingastofnun sjálf með stuðningi ráðherra Sjálfstæðisflokksins sem tók þá ákvörðun 2018 að flóttafólk frá Venesúela ætti rétt á viðbótarvernd og fengi sjálfkrafa fjögurra ára dvalarleyfi. Þá var Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir dómsmálaráðherra.
Þessi ákvörðun var pólitísk. Það var kosið til forseta í Venesúela í maí 2018 og hélt stjórnarandstaðan því fram að Nicolás Maduro hefði náð kjöri með víðtæku kosningasvindli. Undir árslok lýsti þingið Juan Guaidó forseta þingsins réttkjörinn forseta. Úr þessu varð stjórnskipunardeila og átök, þar sem Bandaríkin og mörg fylgiríki þeirra lýstu Guaidó réttkjörinn forseta. Ísland var þar fremst í flokki. Með tímanum kom í ljós að Guaidó naut lítils fylgis innanlands og væntingar bandarískra stjórnvalda og fylgjenda þeirra um valdaskipti í Venesúela fjaraði út.
Það var í þessu pólitíska umhverfi sem Útlendingastofnun veitti öllu flóttafólki frá Venesúela sjálfkrafa viðbótarvernd. 15 flóttamenn frá Venesúela komu árið 2018 en 180 árið 2019. Yfir cóvid dró aðeins úr komu flóttafólksins. 104 komu 2020 en síðan 360 árið 2021. Þá vildi Útlendingastofnun breyta um stefnu, enda botninn dottið úr tilraunum til valdaskipta í Venesúela. Um haustið úrskurðaði kærunefndin hins vegar að Útlendingastofnun gæti ekki breytt afgreiðslu umsókna án þess að einhverjar efnislegar forsendur hefði breyst. Það stangaðist á við stjórnsýsluleg sem kveða á um jafnræði, banna stjórnvöldum að veita einum rétt en hafna öðrum ef forsendur eru þær sömu.
Útlendingastofnun er skylt að taka tillit til úrskurða kærunefndar og árið eftir komu hingað 1184 flóttamenn frá Venesúela. Útlendingastofnun reyndi aftur að breyta sjálfkrafa afgreiðslunni en kærunefndin úrskurðaði aftur síðastliðið sumar að það væri óheimilt nema með rökum að um að eitthvað hefði breyst í Venesúela. Og það sem af er þessu ári hafa komið hingað 1071 flóttamaður frá Venesúela.
Eftir breytingar á lögum um útlendinga frá í vor vildi Útlendingastofnun aftur freista þess að breyta um stefnu. Nú hafa um 350 manns frá Venesúela kært til kærunefndarinnar vegna synjunar. Það má vænta úrskurða með haustinu.
Þessu fylgir mikill kostnaður. Þau sem fá viðbótarvernd fá strax kennitölu og atvinnuleyfi og því bera stjórnvöld ekki mikinn kostnað vegna þeirra. Þau sem ekki fá vernd fá ekki kennitölu og geta því ekki séð fyrir sér, eru því á vasapeningum frá ríkinu á meðan þau bíða úrlausn sinna mála.
Frá því að byrjað var að veita fólki frá Venesúela viðbótarvernd í kjölfar stjórnskipunardeilu í Venesúela hafa hingað komið 2914 manns. Segja má að þetta fólk sé í sérstöku boði Sjálfstæðisflokksins, sem tók upp sérstaka afgreiðslu á flóttafólki frá Venesúela árið 2018 eitt Evrópulanda. Hvergi í Evrópu fær fólk frá Venesúela viðbótarvernd enda sækir það lítið til annarra landa en Íslands.
Brynjar lét í það skína í grein sinni að ábyrgð flokksins væri engin, þagði yfir að stöðuna í málum flóttafólks frá Venesúela má einmitt rekja til and-kommúnisma að hætti kalda stríðsins. Sem Brynjari sjálfum er svo tamur að hann blandar slíku í alla umræðu um innlend stjórnmál, upplifir sig í einskonar krossferð gegn sósíalisma, verkalýðsbaráttu og mannréttindum undirsettra hópa.
