Samdráttur í neyslu, hagvöxtur sokkinn í 1,1 prósent

Hægt hefur verulega á hagvexti, samkvæmt fréttatilkynningu Hagstofunnar fyrr í dag, fimmtudag. Áætluð landsframleiðsla (VLF) er 1080 milljarðar króna á þriðja ársfjórðungi þessa árs, sem er 1,1% vöxtur miðað við sama tímabil í fyrra. Þá dróst einkaneysla saman um 1,7% milli ársfjórðunga. Hagstofan segir það „skarpan viðsnúning“ borið saman við sama tímabil árið 2022. Útgjöld Íslendinga erlendis sýni áframhaldandi samdrátt um leið og einnig hægist á innlendri neyslu. Samdráttur í kaupum ökutækja nemur 5,2%.

Þrátt fyrir samdrátt í neyslu fjölgaði vinnustundum um 3,8% miðað við sama tímabil árið 2022 og starfandi einstaklingum um 4,2%.

Tilkynning Hagstofunnar í heild er svohljóðandi:

Hægir verulega á hagvexti

Samkvæmt niðurstöðum þjóðhagsreikninga er áætlað nafnvirði vergrar landsframleiðslu (VLF) um 1080,3 ma.kr. á þriðja ársfjórðungi þessa árs og vöxtur hennar á föstu verðlagi (hagvöxtur) um 1,1% miðað við sama tímabil í fyrra. Á fyrstu níu mánuðum ársins mælist VLF að raunvirði um 4,2% meiri en á sama tíma í fyrra. 

Áætlað er að þjóðarútgjöld á þriðja ársfjórðungi hafi dregist saman um 1,2% samanborið við þriðja ársfjórðung í fyrra. Af undirliðum þjóðarútgjalda er áætlað að einkaneysla hafi dregist saman að raunvirði um 1,7% og fjármunamyndun um 4,3%. Hins vegar er talið að samneysla hafi aukist um 2,3% að raunvirði samanborið við þriðja ársfjórðung 2022. 

Á þriðja ársfjórðungi er áætlað að framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar hafi mælst jákvætt um 2,2% og að afgangur af vöru- og þjónustujöfnuði hafi numið um 5,2% af VLF samanborið við 4,8% á sama ársfjórðungi í fyrra. 

Niðurstöður þjóðhagsreikninga gefa til kynna að árstíðaleiðrétt landsframleiðsla hafi dregist saman um 3,8% að raunvirði á milli annars og þriðja ársfjórðungs þessa árs.

Hlutdeild einstakra liða í hagvexti 2022-2023

VLF á föstu verðlagi hærri en fyrir faraldurinn
Þegar kórónuveirufaraldurinn reið yfir árið 2020 og sóttvarnaraðgerðir voru við lýði dró úr umsvifum í hagkerfinu sem merkja má á þróun VLF á þeim tíma. Niðurstöður þjóðhagsreikninga gefa til kynna að VLF á föstu verðlagi hafi ekki mælst meiri síðan faraldurinn reið yfir og á þriðja ársfjórðungi var hún um 4,8% hærri en á sama tíma árið 2019. 

Samdráttur í einkaneyslu um 1,7% á þriðja ársfjórðungi
Á þriðja ársfjórðungi 2023 dróst einkaneysla saman um 1,7% að raunvirði sem er skarpur viðsnúningur borið saman við sama tímabil árið 2022. Á fyrstu níu mánuðum líðandi árs jókst einkaneysla um 1,3% að raunvirði frá fyrra ári. Útgjöld Íslendinga erlendis sýna áframhaldandi samdrátt og einnig hægðist á annarri innlendri neyslu. Töluverður samdráttur mælist í kaupum ökutækja eða 5,2% en það er liður sem vegur talsvert í neysluútgjöldum heimilanna.

Framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar jákvætt og afgangur jókst á milli ára
Vöxtur útflutnings á þriðja ársfjórðungi þessa árs er áætlaður 0,5% miðað við sama tíma fyrir ári en líkt og undanfarna ársfjórðunga má rekja vöxtinn til útfluttrar þjónustu sem jókst um 7,4% að raunvirði frá fyrra ári. Frá fyrri ársfjórðungi reiknast um 3,1% raunvirðisminnkun árstíðaleiðrétts útflutnings á þriðja ársfjórðungi. Talið er að samdráttur heildarinnflutnings á milli ára hafi verið um 3,0% á þriðja ársfjórðungi þessa árs en líkt og síðastliðna ársfjórðunga mælist vöxtur í innfluttri þjónustu. Frá öðrum ársfjórðungi þessa árs mælist um 2,5% aukning að raunvirði í árstíðaleiðréttum innflutningi.

Áætlanir fyrir utanríkisviðskipti gefa til kynna að þau hafi skilað jákvæðu framlagi til hagvaxtar á þriðja ársfjórðungi eða sem nemur um 2,2% og er því um áframhald að ræða frá öðrum ársfjórðungi líðandi árs. Afgangur af vöru- og þjónustujöfnuði mælist um 56,1 ma.kr. á þriðja ársfjórðungi eða sem nemur um 5,2% af VLF samanborið við um 4,8% á sama tíma í fyrra. Á þriðja ársfjórðungi þessa árs reyndist halli á vöruskiptajöfnuði um 94,1 ma.kr. en um 150,3 ma.kr. afgangur á þjónustujöfnuði.

Samneysla jókst um 2,3% á þriðja ársfjórðungi
Áætlað er að vöxtur samneyslu hafi verið um 2,3% á þriðja ársfjórðungi 2023 borið saman við sama tímabil í fyrra en vöxtinn má að miklu leyti rekja til kaupa hins opinbera á vörum og þjónustu. Fyrstu níu mánuði þessa árs mælist vöxtur samneyslu 1,7% samanborið við sama tímabil árið 2022. Nánar er fjallað um fjármál hins opinbera í niðurstöðum sem Hagstofan birtir 7. desember næstkomandi.

Samdráttur fjármunamyndunar 4,3%
Á þriðja ársfjórðungi þessa árs er talið að fjármunamyndun í heild hafi dregist saman um 4,3% samanborið við sama tímabil fyrra árs. Fjármunamyndun atvinnuveganna hafi hins vegar aukist um 3,1% að raunvirði samanborið við þriðja ársfjórðung fyrra árs.

Mestur vöxtur mælist í starfsemi fjármála- og vátryggingastarfsemi sem rekja má til grunnáhrifa frá sama tímabili í fyrra þegar færsla fasteigna yfir til hins opinbera átti sér stað. Fyrstu níu mánuði ársins er áætlað að fjármunamyndun atvinnuvega hafi aukist um 4,7% að raungildi borið saman við sama tímabil á síðasta ári.

Áætlað er að fjármunamyndun hins opinbera hafi dregist saman um 23,2% að raunvirði, að hluta til vegna grunnáhrifa af fyrrgreindri yfirfærslu frá atvinnuvegum. Fyrstu níu mánuði ársins 2023 er áætlað að fjármunamyndun hins opinbera hafi dregist saman um 13,3% að raungildi borið saman við sama tímabil árið 2022.

Líkt og undanfarið reiknast samdráttur í fjármunamyndun íbúðarhúsnæðis á milli ára. Áætlaður samdráttur er um 5,8% miðað við þau grunngögn og aðrar vísbendingar sem aflað er til matsins. Á fyrstu níu mánuðum ársins mælist samdráttur fjármunamyndunar í íbúðarhúsnæði um 7,2%. Þrátt fyrir viðvarandi samdrátt í nærri þrjú ár er hlutfall fjármunamyndunar í íbúðarhúsnæði af VLF um 4,5% sem liggur í meðaltali ársfjórðunga frá árinu 1995.

Birgðaaukning í sjávarafurðum
Á þriðja ársfjórðungi hækkaði heildarverðmæti birgða um 13,6 milljarða króna á verðlagi ársins á milli samliggjandi ársfjórðunga sem að mestu má rekja til aukinnar birgðastöðu sjávarafurða. Hins vegar mælist birgðaminnkun í olíu og annarri rekstrarvöru á milli ársfjórðunga.

Fjölgun vinnustunda jókst um 3,8%
Áætlað er að heildarfjöldi unninna stunda hafi aukist um 3,8% á þriðja ársfjórðungi 2023 borið saman við sama tímabil árið 2022. Starfandi einstaklingum fjölgaði á sama tímabili um 4,2%.

Vöxtur VLF á fyrstu níu mánuðum ársins
Áætlað er að VLF á fyrstu níu mánuðum ársins 2023 hafi aukist um 4,2% að raunvirði borið saman við fyrstu níu mánuði ársins 2022. Þjóðarútgjöld jukust á sama tíma um 1,4% en þar af reyndist vöxtur einkaneyslu um 1,3%, samneyslu um 1,7% á meðan fjármunamyndun dróst saman um 1,3%. Útflutningur jókst um 5,7% að raunvirði en innflutningur var óbreyttur. 

Við þurfum á þér að halda

Þú getur tekið þátt í að byggja upp öflugum fjölmiðli.

Samstöðin er í eigu lesenda, áhorfenda og áheyrenda. Með því að gerast áskrifandi getur þú orðið félagi í Alþýðufélaginu og þar með eigandi að Samstöðinni.

Áskrifendur borga fyrir það efni sem þeir nota en tryggja í leiðinni að aðrir geti notið þess. Þetta er því ekki eigingjörn áskrift heldur rausnarleg og samfélagslega ábyrg.

Samstöðin byrjaði sem umræðuþættir á Facebook en er nú orðinn að fréttavef, útvarps- og hlaðvarpsþáttum, skoðanapistlum og sjónvarpsdagskrá.

Við trúum að Samstöðin skipti máli fyrir samfélagið, að það sé þörf fyrir róttæka umræðu um málefni sem snerta fólk út frá sjónarhóli og hagsmunum almennings.

Ef þú ert sama sinnis skaltu endilega gerast áskrifandi að Samstöðinni og þar með einn af eigendum hennar.

Þitt framlag skiptir máli.

Ég vil styrkja Samstöðina arrow_forward

Rauða borðið
í beinni
Rauða borðið, 24. maí