„Við höfum náð settu marki, sem gleður mig mjög,“ segir ríkissáttasemjarinn Mats Wilhelm Ruland. Eitt af Samtökum atvinnulífsins í Noregi, NHO, hefur einnig staðfest samkomulagið.
Þótt frestur til að ná samkomulagi hafi runnið út um miðnætti hélt sáttamiðlunin áfram hjá Riksmekleren í nokkrar klukkustundir.
„Þetta hefur verið ein erfiðasta sáttamiðlun ársins. Því er það sérstaklega ánægjulegt að ná samkomulagi í jafn erfiðri deilu,“ bætir Ruland við.
„En ég trúi því að báðir aðilar séu ánægðir með niðurstöðuna sem náðst hefur,“ segir ríkissáttasemjari.
Erik Lahnstein, forstjóri NHO Luftfart, staðfestir þetta.
„Um er að ræða samning sem báðir aðilar geta sætt sig við og sem raskar ekki norska framlínulíkaninu „þekkt sem Salek á Íslandi“. Við erum afar ánægðir með það,“ segir hann.
Mögulegt verkfall hefði getað hafist í dag, föstudaginn 21. júní.
Slíkt hefði haft umtalsverð áhrif á ferðalög, þar sem sumarfrí margra skólanemenda hefst um helgina.
Samkvæmt upplýsingum frá Avinor gætu allt að 1,8 milljónir ferðalanga farið um fjóra stærstu flugvelli Noregs á næstu tveimur vikum.
Verkfallið hefði truflað viðhald og viðgerðir á flugvélum frá SAS, Norwegian og Widerøe.
„Við erum afar ánægð með að hafa forðað verkfalli. Það hefði haft mikil áhrif á þúsundir farþega, sérstaklega nú þegar sumarfríið er að hefjast,“ segir Lahnstein.
Á undanförnum vikum hefur tekist að afstýra nokkrum verkföllum í flugi, síðast meðal norskra flugmanna á fimmtudagsmorgun.
Ringulreið hefði orðið afleiðingin
Frode Steen, prófessor við Norskan háskóla, telur að farþegar hefðu fljótt orðið varir við afleiðingar verkfallsins. Hann bendir á að strangar öryggiskröfur séu gerðar til flugvéla og að starfsfólk sem er í vinnu geti ekki leyst af hendi verk verkfallandi flugvirkja.„Þessu má líkja við bíl. Ef þú sérð rautt viðvörunarljós á mælaborðinu gætirðu hugsað, ‘já, ég get beðið og farið með bílinn í næstu þjónustu’. En það gengur ekki með flugvél; hún verður að lenda strax,“ útskýrir hann.
Að sáttamiðlunin skuli eiga sér stað rétt fyrir upphaf annasams sumars gerir málið ekki einfaldara.
„Flugvirkjarnir eru þegar að vinna á hámarksgetu,“ segir Steen.
Hann telur einnig að flugfélögin hafi takmarkaða möguleika til að bregðast við og að verkfallið hefði því ekki orðið langvarandi.
Ró yfir flugfélögunum
Stéttarfélagið NFO rak 30 félagmenn úr félaginu fyrir verkfallsbrot. Því er ljóst að það kom upp brot í samstöðumúr félaga.
Dagana og klukkustundirnar fyrir samkomulagið voru flugfélögin ekki sérstaklega áhyggjufull yfir mögulegri óreiðu á flugvöllunum.
Á Bergen Airport Flesland var áætlað að sex flugvirkjar frá flugvirkjaþjónustufyrirtækinu Widerøe Technical Services myndu fara í verkfall.
„Við erum að skipuleggja venjulegan rekstur. Ef einhverjar truflanir verða, munum við hafa samband við þá farþega sem það varðar,“ segir Lina Lindegaard Carlsen, samskiptaráðgjafi Widerøe.
Fréttastjóri hjá SAS, Joachim Sponheim, segir í textaskilaboðum að verkfallið hefði haft takmörkuð áhrif á flugumferð.
Norwegian lýsti því yfir á föstudaginn að enn væri of snemmt að meta hugsanlegar afleiðingar.
Harðar deilur á milli aðila áður
Eftir kjaraviðræður í maí var greint frá því að tiltölulega lítið bil væri á milli deiluaðila.
Flugvirkjar fóru síðast í verkfall sumarið 2022.
NHO Luftfart hefur sótt í ráðstafanir frá þeim tíma og hefur tilkynnt um uppsagnir á störfum í sjúkraflugi, svokallaða útilokun.
NFO gagnrýndi þetta harðlega á mánudaginn, þar sem þeir töldu það vera tilraun til „verkalýðsbrot“, þar sem atvinnurekendasamtökin reyndu að þvinga fram lagasetningu frá norska þinginu með því að vísa í áhrif á líf og heilsu.
Í fréttatilkynningu fullyrti NFO að sjúkraflugstæknar hefðu upphaflega ekki átt að vera hluti af verkfallinu, til að forðast að líf og heilsa væri í hættu.
NHO Luftfart vísaði til þeirra svara sem þeir höfðu gefið áður en sáttamiðlunin hófst. Þar höfnuðu þeir því að sjúkraflutningamenn væru ekki hluti af upphaflegu verkfalli eða að óeðlilegt væri að beita verkbanni.
Norska framlínulíkanið eða Salek á íslensku hefur marga galla, til dæmis með því að miða launahækkanir við árangur ákveðinna atvinnugreina, þá sé í raun verið að festa í sessi stéttarskiptingu. Líkanið hygli þeim sem þegar eru í sterkri stöðu á vinnumarkaði, eins og fjármálageiranum, á kostnað annarra starfsgreina sem ekki njóta sömu kjara eða viðurkenningar. Þetta getur leitt til þess að launamunur milli stétta breikkar og að sumar stéttir, eins og þær sem sinna mikilvægum en lægra launuðum störfum, dragist aftur úr í launaþróun. Þannig getur framlínulíkanið óbeint styrkt stéttaskiptingu.
Mynd: Jan Skogseth, leiðtogi NFO
