Þótt Samtök atvinnulífsins myndu ganga að öllum kröfum Eflingar samkvæmt lokatilboði félagsins myndi það ekki tryggja öllu félagsfólki tekjur sem dygðu fyrir framfærslu samkvæmt viðmiðun Umboðsmanns skuldara og meðalleigu á 50 fm. íbúð. Svo lág eru lág laun á Íslandi. Og framfærslan há. Og staðan yrði auðvitað enn verri ef Efling gengi að þeim samningi sem Starfsgreinasambandið gerði.

Launatafla Eflingar yrði svona ef gengið yrði að kröfum félagsins. Þetta er launataflan að viðbættri 15 þús. kr. framfærsluuppbót.

Launa- flokkur	Byrjun	18 mán	3 ár	5 ár
4	422.235	436.257	439.351	442.598
5	424.568	438.614	441.743	445.038
6	426.914	440.984	444.148	447.491
7	429.275	443.367	446.568	449.959
8	431.648	445.765	449.001	452.441
9	434.036	448.176	451.449	454.938
10	436.437	450.602	453.911	457.449
11	438.853	453.041	456.387	459.975
12	441.282	455.495	458.877	462.515
13	443.725	457.963	461.382	465.070
14	446.183	460.445	463.902	467.640
15	448.655	462.941	466.436	470.224
16	451.141	465.453	468.984	472.824
17	453.642	467.978	471.548	475.439
18	456.157	470.518	474.126	478.069
19	458.687	473.073	476.720	480.714
20	461.231	475.643	479.328	483.374
21	463.790	478.228	481.951	486.050
22	466.364	480.828	484.590	488.742
23	468.953	483.443	487.244	491.449
24	471.557	486.072	489.914	494.172

Eins og sjá má fara launin aldrei yfir 500 þús. kr. Meðallaun fyrir dagvinnu árið 2021 voru 659 þús. kr. sem ætla má að séu í dag 724 þús. kr. sé miðað við launavísitölu. Lægstu laun samkvæmt kröfu Eflingar væru 58% af meðallaunum í landinu og hæstu launin 68% af meðallaunum.

Verkafólkið væri þá aldrei ofar í launastiganum en nokkuð undir þeim fjórðungi sem hefur lægstu laun á landinu.

En fólk fær ekki laun sín í vasann. Áður en að því kemur tekur skatturinn sitt, lífeyrissjóðurinn sitt og stéttarfélagið sitt. Svona lítur launataflan út þegar búið er að borga skatta og gjöld:

Launa- flokkur	Byrjun	18 mán	3 ár	5 ár
4	334.574	343.703	345.718	347.832
5	336.093	345.238	347.275	349.420
6	337.620	346.781	348.841	351.017
7	339.157	348.332	350.416	352.624
8	340.702	349.894	352.001	354.240
9	342.257	351.463	353.594	355.866
10	343.820	353.043	355.197	357.501
11	345.393	354.631	356.809	359.146
12	346.975	356.229	358.431	360.799
13	348.565	357.836	360.062	362.463
14	350.166	359.452	361.702	364.136
15	351.775	361.077	363.352	365.818
16	353.394	362.712	365.011	367.511
17	355.022	364.356	366.680	369.214
18	356.660	366.010	368.359	370.926
19	358.307	367.673	370.048	372.648
20	359.963	369.347	371.746	374.380
21	361.629	371.030	373.454	376.122
22	363.305	372.722	375.172	377.875
23	364.991	374.425	376.900	379.638
24	366.686	376.137	378.638	381.411

Þau sem eru með lægstu launin borga 16,1% í skatt auk 4% í lífeyrissjóð og 0,7% til stéttarfélags. Þau sem eru með hæstu launin 18,1% launa sinna í skatt og svo það sama í lífeyrissjóð og til verkalýðsfélags. Þetta eru há hlutföll, sérstaklega í ljósi þess að þetta er fólk sem er að berjast við að eiga fyrir mat. Til samanburðar borgar auðugasta fólk landsins 22% í fjármagnstekjuskatt.

Umboðsmaður skuldara birtir framfærsluviðmið sem notuð eru til að meta greiðslugetu fólks. Viðmiðin eru mat Umboðsmanns á hvað einstaklingar og fjölskyldur þurfa að borga fyrir fæði, klæði, ferðir, samskipti, tómstundir, læknisþjónustu og aðra þjónustu. Síðast voru þessi viðmið uppfærð síðast liðið sumar. Ef við framreiknum þau í takt við verðbreytingar undirvísitalna neysluvísitölunnar þá er þessu grunn-framfærslukostnaðar í dag rétt tæplega 200 þús. kr.

Þegar við tökum þetta af fólkinu í Eflingu sjáum við hvað það hefur upp í húsaleigu, rafmagn, hita, hússjóð og tryggingar. Ef gengið yrði að öllum kröfum Eflingar yrði staðan á þessu stigi þessi:

Launa- flokkur	Byrjun	18 mán	3 ár	5 ár
4	134.596	143.725	145.740	147.854
5	136.115	145.260	147.297	149.442
6	137.642	146.803	148.863	151.039
7	139.179	148.354	150.438	152.646
8	140.724	149.916	152.023	154.262
9	142.279	151.485	153.616	155.888
10	143.842	153.065	155.219	157.523
11	145.415	154.653	156.831	159.168
12	146.997	156.251	158.453	160.821
13	148.587	157.858	160.084	162.485
14	150.188	159.474	161.724	164.158
15	151.797	161.099	163.374	165.840
16	153.416	162.734	165.033	167.533
17	155.044	164.378	166.702	169.236
18	156.682	166.032	168.381	170.948
19	158.329	167.695	170.070	172.670
20	159.985	169.369	171.768	174.402
21	161.651	171.052	173.476	176.144
22	163.327	172.744	175.194	177.897
23	165.013	174.447	176.922	179.660
24	166.708	176.159	178.660	181.433

Þetta er það sem fólkið hefur áður en það kemur út á leigumarkaðinn. Þessi upphæð þarf að duga fyrir húsaleigu, rafmagni, hita, hússjóði og tryggingum, sem Umboðsmaður skuldara reiknar ekki inn í framfærslu sína.

Í sumar var meðalverð á 50 fm. íbúð um 175 þús. kr. Áætla mátti að rafmagn, hiti og hússjóður væri um 12.500 kr. fyrir þessa íbúð og tryggingar 4.000 kr. Samtals var þessi kostnaður 191.500 kr. sem gerir rúmlega 198 þús. kr. á verðlagi dagsins.

Á móti þessum kostnaði koma húsnæðisbætur sem eru fyrir einstakling að hámarki 40.633 kr. á mánuði. Bæturnar skerðast fljótt, fólk þarf aðeins að hafa rétt rúmlega lágmarkslaun svo að klippt sé af þeim. Miðað við kröfur Eflingar fengi fólkið á lægstu töxtunum fullar bætur en flestir þyrftu að þola einhverja skerðingar. Fólkið í hæsta aldursflokki efsta launaflokks fengi 34.468 kr. í húsnæðisbætur, væri skert um rúmar 6 þús. kr.

En staðan væri þá þessi þegar búið væri að borga húsnæðiskostnað og tryggingar og sækja húsnæðisbætur:

Launa- flokka	Byrjun	18 mán	3 ár	5 ár
4	-23.174	-14.045	-12.165	-10.408
5	-21.655	-12.564	-10.871	-9.088
6	-20.128	-11.281	-9.569	-7.760
7	-18.591	-9.992	-8.260	-6.425
8	-17.046	-8.694	-6.943	-5.082
9	-15.491	-7.390	-5.619	-3.731
10	-13.928	-6.077	-4.287	-2.372
11	-12.434	-4.757	-2.947	-1.006
12	-11.120	-3.430	-1.600	369
13	-9.798	-2.094	-244	1.751
14	-8.468	-751	1.119	3.142
15	-7.131	599	2.490	4.540
16	-5.785	1.958	3.869	5.947
17	-4.432	3.325	5.256	7.362
18	-3.071	4.699	6.651	8.785
19	-1.702	6.082	8.055	10.216
20	-326	7.472	9.466	11.655
21	1.059	8.871	10.885	13.103
22	2.451	10.278	12.313	14.560
23	3.852	11.693	13.749	16.024
24	5.261	13.115	15.194	17.498

Þarna kemur vel fram hversu illa láglaunafólk á landinu stendur. Þótt við höfum tekið hér kröfur þess sjálfs er það ekki fyrr en í 21. launaflokk sem fólk á fyrir lágmarksframfærslu. Þau sem eru í 14. launaflokki eru undir yfirborðinu þótt þau hafi starfað í 18 mánuði hjá sama fyrirtæki. Munurinn er ekki mikill þegar fólk hefur starfað í 3 ár hjá fyrirtækinu, þá eru þau í 13. launaflokki og neðar í mínus. Og eftir 5 ár á fólk í 11. launaflokki og neðar ekki fyrir framfærslu sinni.

Og þetta er ekki það sem fólk fær í dag, heldur það sem fólkið var að biðja þau um sem kaupa af þeim vinnuna. Og það fólk sagði: Nei.

Þetta er náttúrlega sorglegra en tárum taki. Að fólk sem vinnur fulla vinnu skuli ekki geta framfleytt sér. Til að ná því þarf fólkið að ganga á frítíma sinn eða svefn. Og eins og við vitum dregur það dilk á eftir sér. Aukin tíðni örorku á seinni hluta starfsævi erfiðisvinnufólks sýnir þetta vel. Hún er afleiðing vinnuþrælkunar annars vegar og hins vegar afkomukvíða sem tilheyrir fátæktinni.

En ef þetta eru óskirnar, hver er þá raunveruleikinn? Við skulum ekki skoða núverandi taxta Eflingar heldur launatöflu samkvæmt nýgerðum kjarasamningum Starfsgreinasambandsins. Sem Samtök atvinnulífsins segja að sé lokatilboð sitt, að meira vilji eigendur fyrirtækja ekki borga starfsfólki sínu.

Lokatafla SGS lítur svona út, þegar verkafólkið er búið að borga skatta og gjöld, framfærslu samkvæmt mati Umboðsmanns skuldara, tryggingar og húsnæðiskostnað miðað við meðalverð á 50 ferm. leiguíbúð.

Launa- flokkur	Byrjun	1 ár	3 ár	5 ár
4	-36.196	-33.577	-29.609	-24.240
5	-34.677	-32.043	-28.052	-22.652
6	-33.149	-30.500	-26.486	-21.054
7	-31.612	-28.948	-24.910	-19.447
8	-30.067	-27.387	-23.327	-17.831
9	-28.512	-25.817	-21.733	-15.635
10	-26.949	-24.238	-18.896	-14.276
11	-25.376	-22.649	-17.556	-12.909
12	-23.795	-19.662	-16.209	-11.535
13	-22.204	-18.327	-14.854	-10.153
14	-20.604	-16.984	-13.490	-8.762
15	-18.994	-15.633	-12.119	-7.364
16	-17.376	-14.274	-10.740	-5.957
17	-15.254	-12.907	-9.353	-4.542
18	-13.893	-11.533	-7.958	-3.119
19	-12.524	-10.150	-6.554	-1.688
20	-11.148	-8.760	-5.143	-248
21	-9.763	-7.362	-3.724	1.200
22	-8.370	-5.955	-2.296	2.656
23	-6.969	-4.540	-860	4.121
24	-5.560	-3.117	585	5.594

Þarna er aðeins fólkið sem hefur starfað lengur en fimm ár hjá sama fyrirtækinu og er í 21. launaflokki eða ofar sem hefur efni á lífinu. Og svo þau sem eru í efsta flokki og hafa starfað í 3 ár.

Þetta er náttúrlega algjör hryllingur, að markmiðið sé að 45 þúsund manns innan SGS með Eflingu meðtalinni starfi á þessum kjörum. Í landi sem er meðal allra auðugustu samfélaga í heimi.

Sá sem er hissa á að láglaunafólk sé að undirbúa verkföll til að ná fram kröfum sínum og til að minna á mikilvægi sitt, sér einfaldlega ekki nógu langt niður launastigann til að skilja veruleika verkafólks í dag. Því miður er það einmitt fólkið sem stjórnar umræðunni, fólk sem er vel yfir meðaltalinu í launastiganum. Það fólk fjallar mikið um kjarabaráttu láglaunafólks en aldrei um kjör þess.