Hagfræðingar heildarsamtaka launafólks gagnrýna ríkisstjórnina fyrir að koma ekki með aðgerðir til að mæta lífskjarakrísu þeirra sem eru með minnstar tekjur, á leigumarkaði eða með mikla framfærslubyrði. Mæta þurfi áhrifum vaxtahækkana Seðlabankans sérstaklega gagnvart íbúðakaupendum, einkum þeim sem eru með lán á breytilegum óverðtryggðum vöxtum. Einn helsti vandinn við vaxtahækkanir Seðlabankans er að ríkið kemur ekki með aðgerðir á móti.
Þau settust við Rauða borðið þau Róbert Farestveit hagfræðingur ASÍ, Heiður Margrét Björnsdóttir, hagfæringur BSRB, og Vilhjálmur Hilmarsson, hagfræðingur BHM og fóru yfir stöðuna eftir vaxtahækkun Seðlabankans.
Hækkun stýrivaxta kom þeim ekki á óvart, en þeim fannst rökstuðningurinn sérstakur um að ástæða hækkunarinnar væri einna helst nýgerðir kjarasamningar. Þeir samningar voru gerðir til að raska ekki verðstöðugleika og Seðlabankinn lýsti yfir ánægju sinni með samningana eftir undirritun. Það sé því sérstakt að nú séu vextir hækkaðir vegna launahækkana, sem ákvarðaðar voru einmitt til að forðast vaxtahækkun.
Gagnrýni hagfræðinganna beindist þó meira að ríkisstjórninni. Annars vegar sökum skorts á aðgerðum sem beinast að tilteknum hópum: Barnafjölskyldum, einstæðum foreldrum, íbúðakaupendum, leigjendum og og öðrum hópum sem lífskjarakrísan bitnar harðast á. Almennar aðgerðir eiga ekki alltaf við og alls ekki núna. Nú sé mikilvægt að grípa þau sem verst hafa orðið fyrir verðbólgunni og ekki síst hækkun húsnæðiskostnaðar.
Hins vegar töluðu þau fyrir að ríkisvaldið gerði átak til að ýta undir samkeppni og verðlagseftirlit. Á Íslandi væru flestir markaðir fákeppnis- og einokunarmarkaðir þar sem samkeppni héldi ekki aftur að verðhækkunum. Staðan væri hins vegar sú að Samkeppniseftirlitið réði vart við að afgreiða samrunatilkynningar fyrirtækja og hefði ekki burði til að stunda sjálfstæðar rannsóknir. Og 10 m.kr. framlag ríkisstjórnarinnar til að auka verðlagseftirlit væri ákaflega léttvægt, hefði engin áhrif.
Og í þriðja lagi gagnrýnu þau ríkisstjórnina fyrir að reka ríkissjóð með miklum halla í miklum hagvexti. Vandinn væri ekki ríkisútgjöldin heldur að ekki væri aflað tekna til að standa undir þeim.
Heyra má og sjá viðtalið við þau Róbert, Heiði og Vilhjálm í spilaranum hér að ofan.
