Hafrannsóknarstofnun mælir með 211 þúsund tonna þorskkvóta á næsta fiskveiðiári. Þetta er aðeins 1% aukning frá yfirstandandi ári. Og kemur sjómönnum líklega á óvart því mikil og góð þorskveiði hefur verið undanfarið. Lítil breyting er á ráðgjöf Hafró varðandi aðra veigamikla stofna, nema hvað lagt er til að ýsukvótinn aukist um 23%. Það er því ekki að sjá, enn eitt árið, að okkur hafi tekist að geyma fiskinn í sjónum svo aflinn myndi vaxa seinna.
Hér má sjá kynningarfund Hafrannsóknarstofnunar þar sem starfsmenn skýra sína niðurstöðu:
Og hér má lesa tillögurnar: RÁÐGJÖF OG AFLAMARK.
Við Rauða borðið hefur þessi stefna Hafrannsóknarstofnunar og stjórnvalda verið gagnrýnd, mest af Jóni Kristjánssyni fiskifræðingi.
Í þessu viðtali skýrði Jón hvers vegna ekki er hægt að geyma fisk í sjónum og láta hann vaxa þar. Fæðuframboðið stjórnar vexti fiskistofna, ekki veiðin. Hvar sem reynt hefur verið að byggja upp fiskistofna með verndarstefnu hafa þeir fallið. Jón rekur í viðtalinu mörg dæmi þess. Verndarstefnan hafi skilið stofnana eftir of stóra svo fiskurinn hætti að vaxa vegna fæðuskorts. Niðurstaðan verður því minni fiskur, minni stofn og minni afli til langs tíma.
Jón heldur því fram að Íslendingar hafi í óþarfa neitað sér um að veiða þúsundir tonna, tug þúsundir tonna, frá því að kvótakerfið var sett á. Þetta sé helsta ástæða þess að sjávarbyggðirnar hafi gefið eftir og séu enn að veikjast. Nú sé til dæmis tímaspursmál hvenær kvótinn verður fluttur frá Siglufirði til Vestmannaeyja. Og hvenær kvótinn fer úr byggðunum á Snæfellsnesi. Með því að ætla að byggja upp fiskistofna í hafinu til að tryggja byggð í landinu, eins og var forsenda kvótakerfisins, hefur kerfið þvert á móti verið veigamesta ástæða veikari byggða hringinn í kringum landið.
Ástæðan er ekki aðeins minni afli, þótt það sé sú veigamesta. Önnur ástæða er að kvótakerfið leiðir til samþjöppunar og þess að örfá fyrirtæki gleypi önnur og drottni yfir sjávarútveginum á endanum. Þetta hefur gerst alls staðar þar sem kvótakerfi hefur verið reynt. Í stað þess að fjöldinn hafi tækifæri til að stunda veiðar og vinnslu tekur við kerfi stórfyrirtækja. Og sjávarútvegsstefnan verður ekki til að þjóna fjöldanum í byggðunum heldur aðeins þessum örfáu stórfyrirtækjum.
En vandinn er ekki allir þeir hundruð, þúsundir milljarða króna sem Íslendingar hafa neitað sér um yfir tíma kvótakerfisins heldur standa fiskistofnarnir líka verr nú en við upphaf kvótakerfisins. Við stöndum því verr í dag en fyrir fjörutíu árum, byggðirnar eru veikari og framtíðin dekkri.
Kvótinn átti að byggja upp fiskistofna og auka tekjur okkar af þeim til lengri tíma. Og þessar tekjur áttu að verða forsenda byggðar hringinn í kringum landið. Markmiðið var 500 þúsund tonna þorskafli hvert ár.
Í dag þykist Hafrannsóknarstofnun ánægð með um 200 þúsund tonn árlega. Fótunum hefur verið kippt undan fjöldi sjávarbyggða. Sjávarútvegurinn er aðeins hálfdrættingur miðað við það sem að var stefnt og hvað hann hefði getað orðið.
Þrátt fyrir að þetta sé öllum augljóst, að markmið kvótakerfisins gekk ekki eftir heldur þvert á móti, þá er þess ekki getið í ítarlegri skýrslu nefndanna hennar Svandísar. Þar er Hafrannsóknarstofnun þvert á móti mærð og lagt til að farið verði eftir leiðsögn hennar í framtíðinni sem hingað til. Þöggunin um afgerandi mistök þessarar stefnu og hörmulegrar niðurstöðu kvótakerfisins segir Jón dæmi um stórkostlega þöggun.
