„Það er jafnhættulegt að vera flóttamaður í landi þar sem þú hefur engin réttindi, ekkert öryggi og engan aðgang að menntun eða heilbrigðisþjónustu, og að vera í sínu eigin landi þar sem er stríð. Munurinn er sá að í stríði deyrðu snögglega, en í aðstæðum þar sem þú nýtur engra réttinda og lifir við stöðuga óvissu mætirðu löngum og kvalafullum dauða,“ skrifar Zahra Hussaini fyrrum flóttakona og nú starfsmaður á leikskóla í opnu bréfi til Katrínar Jakobsdóttur.

Zahra er rekur sína sögu í bréfinu. „Ég heiti Zahra Hussaini og er 33 ára kona frá Afganistan. Ég hef búið á fjölmörgum stöðum, til að mynda í Íran, Afganistan, Pakistan, Tadjikistan, Þýskalandi og á Íslandi. Ef þú spyrð mig hvað ég hafi verið að gera í þessum löndum eða hvernig ég ferðaðist til þeirra, get ég sagt þér að ástæðan var hvorki frí né skemmtiferð. Ástæðurnar fyrir því að ég og fjölskylda mín þurftum að flytja til þessara landa voru margar; ótti, stríð, kerfisbundin mismunun, óréttlæti, vonleysi, möguleiki á betri menntun og einhverri atvinnu, möguleiki á stöðugleika í lífinu. 

Ég var ekki einungis innflytjandi og flóttamaður í öðrum löndum, heldur einnig í mínu eigin landi þar sem við þurftum að flýja frá einum stað á annan innan Afganistans. Ég man ekki eftir neinum af vinum mínum úr barnæsku og er ekki í neinu sambandi við þau vegna stöðugra flutninga. Í hvert sinn sem ég byrjaði að mynda vináttusambönd, neyddumst við til að flytja enn á ný. Ég missti af mörgum dýrmætum stundum og fólki í lífi mínu vegna þessa. 

Þrátt fyrir alla erfiðleikana hélt ég áfram í öll þessi ár að berjast og læra nýja hluti, byggja upp ný sambönd og nýtt líf. Hvert sem ég fór lærði ég tungmálið og kynnti mér menninguna. Þegar fólk gefur mér eitthvað, gef ég alltaf eitthvað til baka líka,“ skrifar Zahra. Og segist síðan hafa orðið fyrir áfalli þegar hún las fréttirnar í þar síðustu viku um fólkið sem var brottvísað frá Íslandi til Grikklands. Hún segist hafa endurupplifað allar þær erfiðu stundir sem hún og fjölskylda hennar hafi þurft að ganga í gegnum.

„Ég hef misst mikið af nánum fjölskyldumeðlimum í stríði,“ skrifar Zahra. „Ég hef horft upp á frændsystkini og föður- og móðurbræður vera myrt af Talibönum vegna þess eins að við tilheyrum etnískum og trúarlegum minnihlutahóp í Afganistan og vegna þess að við tölum annað tungumál. Þegar ég og fjölskylda mín bjuggum í Íran gat faðir minn ekki fengið atvinnuleyfi. Hann vann þó á byggingarsvæðum í sífelldum ótta við að lögreglan myndi birtast á hverri stundu og brottvísa honum til Afganistan án þess að láta fjölskylduna vita. Skólaganga mín og systkina minna í Íran var slitrótt af því að í hvert sinn sem pólitískt ástand á milli Afganistan og Íran breyttist, hafði það áhrif á hvort írönsk stjórnvöld leyfðu okkur að fara í skólann eða ekki. Mamma mín fæddi dóttur á spítala í Íran, hún gaf henni af brjósti einu sinni, en daginn eftir sögðu læknarnir henni að barnið hefði dáið. Foreldrar mínir fengu aldrei að sjá líkið. Þau gátu ekkert gert til að leita réttar síns, einungis vegna þess að þau voru flóttafólk og höfðu engin lagaleg réttindi.“

„Hvers vegna er ég að segja þér þetta allt saman?“ spyr Zahra og ávarpar Katrínu. Og svarar sér sjálf: „Vegna þess að sama ástand blasir við flóttafólki í Grikklandi. Ég er ekki að biðja þig um að hjálpa öllu flóttafólki í Grikklandi, heldur bið ég þig um að hjálpa flóttafólki sem hefur nú þegar tekið áhættuna að komast alla leið til Íslands.“

„Ég samgleðst þér og Íslendingum – þið hafið aldrei þurft að upplifa stríð og óttann við að missa einhvern nákominn í stríðsátökum,“ skrifar hún. „En verandi manneskjur þekkjum við öll hvernig það er að ganga í gegnum streituvaldandi tímabil, eins og til dæmis að byrja í grunnskóla. Krakkarnir eru nýir, umhverfið er ókunnugt, þú þekkir hvorki reglurnar né hlutverkin. Það tekur tíma til að kynnast öllum og öllu. Ef við erum heppin höfum við fólk í kringum okkur sem að styður okkur og hvetur okkur áfram, líkt og foreldra, kennarar og vinir, svo að við getum eflst, þroskast og lært nýja hluti. Flóttafólk er eins og þessi börn, þau þekkja engan og ekkert í nýju umhverfi, en í ofan álag eru engir vinir, foreldrar eða kennarar til að hjálpa þeim og leiðbeina, heldur einungis fullt af hindrunum. Gerðu það Katrín, hjálpum því flóttafólki sem kemur til landsins að finna fyrir stöðugleika, vináttu og öryggi á meðan þau fóta sig í nýju umhverfi og hættum að brottvísa fólki til Grikklands.“

Zahra segir síðan frá því þegar hún og félagar hennar hélt ræðu í gjallarhorn þegar Katrín átti að tala á málþingi um raddir og tungumál etnískra minnihlutahópa. „Þú móðgaðist og sagðist aldrei biðja um leyfi til að tala, hvorki nú né nokkurn tíman, og hlaust lófaklapp fyrir frá salnum,“ skrifar Zahra. „Um leið hugsaði ég: auðvitað þarftu ekki að biðja um leyfi að tala þú ert forsætisráðherra, þér er boðið út um allt. Ég þarf hinsvegar að berjast fyrir því í hvert einasta sinn að fá að tala, að rödd mín fái að heyrast, hvort sem það er á Íslandi, í Afganistan eða á málþingi um hópa sem ég tilheyri sjálf. Það er bein afleiðing þess að tilheyra minnihlutahópi.“

Myndin er af Katrínu Jakobsdóttur að halda ræðu á fundinum. Innfelda myndin er af Zahra Hussaini.