Runólfur Ágústsson, sem lengi hefur barist fyrir hraðlest milli Keflavíkur og Reykjavíkur, segir tímabært að varpa fram róttækari hugmynd: Lest sem myndi tengja Reykjavík og Akureyri um Suðurland yfir Kjöl. Slík lest segir Runólfur að myndi tryggja örugga tengingu þessara tveggja stærstu þéttbýlisstaða landsins þar sem vegalengd þar á milli yrði rúmir 300 kílómetrar og ferðatíminn rúm klukkustund.
„Lestin myndi gjörbreyta byggðaþróun í landinu,“ segir Runólfur. „Með stoppistöð á Árborgarsvæðinu (Selfoss-Hveragerði-Þorlákshöfn) og Flúðum yrðu til tveir öflugir þéttbýliskjarnar á Suðurlandi og Akureyri myndi sem endastöð eflast verulega sem mótvægi við höfuðborgarsvæðið. Við erum nú á nýju ári að ná 400 þúsund íbúa fjölda og spáð er að okkur muni á næstu örfáu áratugum fjölga í hálfa millljón eða meira. Framkvæmd eins og hér er lýst myndi dreifa byggð á landinu og þeim vexti sem fram undan er. Akureyri gæti þannig vaxið úr rúmlega 20 þúsund íbúum í 40-60 þúsund eða jafnvel 60-80 þúsund og sambærilegur vöxtur gæti orðið á Suðurlandi. Ísland myndi þá hætta að vera það borgríki sem það er í dag og vöxtur færast frá suðvesturhorninu út um landið. Slíkt er að flestu leyti skynsamlegt til að ná betri nýtingu á jarðnæði og innviðum, en einnig í ljósi þess að stærstur hluti stórhöfuðborgarsvæðisins stendur á eða við eldvirkt svæði sem er á næstu árum og áratugum líklegt til að valda tjóni þar á innviðum og mannvirkjum.“
Gæti kostað allt að 900 milljarða
„Kostnaður við lest til Akureyrar yrði gríðarlegur, líklega að lágmarki 7-9 hundruð milljarðar króna skv. reynslutölum frá strjálbýlli svæðum í Kína, en þéttleiki byggðar ræður miklu um kostnað pr. km þegar lestir eru lagðar,“ skrifar Runólfur. „Sú fjárhæð er um 2/3 af árlegum útgjöldum ríkissjóðs. Framkvæmd sem þessa þyrfti því að fjármagna utan fjárlaga en hafa ber í huga að kostnaður af henni myndi dreifast á marga ártugi þannig að endurgreiðsla á slíkri framkvæmd gæti tekið 50 ár. Þessi framkvæmd yrði stærsta einstaka framkvæmd Íslandssögunnar en í þeim samanburði má þess geta að heildarkostnaður við Kárahnjúka og álver á Reyðarfirði var tæplega 500 milljarðar króna uppreiknað til dagsins í dag. Sú fjárfesting hefur borgað sig og sýnt fram á jákvæð áhrif innviðauppbyggingar á byggðamál.“
„Nú kann það að vera að mörgum, jafnvel flestum, þyki þessi hugmynd fáránleg, óraunhæf eða í öllu falli ótímabær. Því til svara skulum við hafa það í huga að hugmynd Einars Benediktssonar um virkjum í Búrfelli komst ekki til framkvæmda fyrr en 1969,“ skrifar Runólfur Ágústsson.
