Sagan á bak við kenninguna um hvarf Geirfinns, um dráttarbrautina, bílferðina til Keflavíkur og spírasmyglið á upphaf sitt í drykkjurausi Guðmundar Agnarssonar. Þótt lögreglan hafi afskrifað þetta sem raus, urðu öll grunnatriði sögunnar að burðarvirki ákærunnar, dómsins og forsenda langra gæsluvarðsúrskurða. Hér segir frá því hvernig fylleríisröfl kastaði harmi og angist yfir líf fjölda fólks.

Geirfinnur Einarsson hvarf þriðjudagskvöldið 19. nóvember 1974. Tæpu ári síðar sagði Guðmundur Agnarsson börnum sínum, tengdasyni og eiginkonu frá hlutdeild sinni í dauða Geirfinns. Fjölskyldunni er skiljanlega brugðið og hvetja þau manninn til að gefa sig fram. Sem hann gerir ekki. Hann heldur áfram drykkju, fer að heiman og þvælist um bæinn.

Sonur hans fer hins vegar til lögreglunnar og endursegir söguna sem faðir hans hafði sagt. Njörður Snæhólm tók af honum skýrslu og yfirheyrði líka móður hans, systur og mág.

Sagan var svona í endursögn Jóns Daníelssonar í bók hans Sá sem flýr undan dýri:

„Guðmundur hafði játað aðild sína að hvarfi Geirfinns fyrir börnum sínum og tengdasyni að kvöldi 20. október og þá verið talsvert drukkinn. Guðmundur sagðist hafa kynnst Sigurbirni Eiríkssyni, þegar þeir lágu saman á sjúkrahúsi og þeir verið lítils háttar kunnugir síðan. Guðmundur var vélstjóri að mennt og haustið 1974 bauð Sigurbjörn honum starfa við að sækja smyglvarning út á sjó skammt frá Keflavík. Fyrsta ferðin var farin fljótlega. Guðmundur tók traustaki bát frænda síns í Keflavík, en Geirfinnur kafaði eftir smyglinu.

Í nóvember var aftur farið að sækja smygl. Guðmundur átti að vera á vakt á Landsspítalanum og stimplaði sig þar inn, en tók svo hvítan sendibíl í eigu spítalans og ók honum til Keflavíkur. Þangað komu þeir ekki fyrr en eftir tilsettan tíma og Magnús Leópoldsson fór inn og hringdi í Geirfinn. Guðmundur sótti aftur trillu frænda síns og nú var Sigurbjörn Eiríksson líka kominn á staðinn og maður með honum.

Guðmundur stjórnaði bátnum, en Geirfinnur kafaði eftir smyglinu. Þeir voru búnir að fara tvær ferðir til lands, en í þriðju ferðinni, sem jafnframt átti að verða sú síðasta, kafaði Geirfinnur í froskmannabúningnum en kom ekki upp aftur. Guðmundur beið eftir honum í fjóra tíma, en taldi þá útséð um að Geirfinnur kæmi upp.

Þetta var sem sagt slys að sögn Guðmundar, en hann kvað sig hafa skort kjark til að skýra frá því. Að auki sagðist hann hafa verið undir pressu Sigurbjörns og þeirra félaga. Mátti jafnvel skilja á honum að hann hefði óttast um líf sitt.“

Í kjölfarið er Guðmundur handtekinn og látinn sofa úr sér í fangaklefa. Morguninn eftir er hann yfirheyrður og staðfestir að hann hafi sannarlega sagt þessa sögu, en að hún sé hel­beran upp­spuna sagður til að gera sig breiðan þegar hann var drukk­inn. 

Lögreglan kannaði sannleiksgildi frásagnarinnar eins og fram kemur í grein Soffíu Sigurðardóttur í Kjarnanum, Endurunnar sögur og afturgengnir bílar.

„Lög­regla aflar upp­lýs­inga úr hafn­sögu­manna­bók Kefla­víkur um ferðir fossa Eim­skipa­fé­lags­ins í nóv­em­ber og byrjun des­em­ber og þar er Goða­foss ein­göngu skráður 3. – 4. des­em­ber. Vinnu­fé­lagi Guðmundar sagði það af og frá að Guðmundur hefði getað skot­ist frá af vakt til að sinna slíkum erindum og vera svo lengi fjar­ver­andi.

Í frá­sögnum kemur líka fram að Guðmundur hafi fyrir nokkru tekið upp sam­band við kon­una Gróu Bæringsdóttur sem sé fyrrverandi sam­býl­is­kona og barns­móðir Sig­ur­björns, þau slitið sam­vistum og hún gifst Ragnari Á. Magnússyni  og bendlar Guðmundur hann líka við að standa að baki þessu bixi. Þá kemur Jón Ragn­ars­son við sögu þar sem þau Guðmundur og Gróa hafi þjórað ótæpi­lega á veit­inga­stöðum hans.

Víkur svo sög­unni fram til 17. febr­úar 1976 að Guðmundur er kall­aður aftur til skýrslu­töku og er sú skýrsla á bls 87, tekin af E.N. Bjarna­son lög­regl­umanni. Guðmundur stað­festir að fyrri skýrslur séu réttar og að hann hafi lík­lega reiðst Gróu og því reynt að ná sér niðri á henni og hennar fyrr­ver­andi. Hann hafi ekki verið í neinum sam­skiptum við Sig­ur­björn und­an­farin ár, annað en að heilsa honum úti á götu. Svo endar skýrslan yfir honum svona: „Það, sem kunni að hafa verið haft eftir mætta varð­andi ein­hverjar stað­setn­ingar við höfn­ina í Kefla­vík, þá segir mætti þær vera algjör­lega út í blá­inn, hafi hann þá yfir­leitt nokkurn tím­ann talað um þær við einn eða neinn.“ 

Í bók Jóns segir: „Lögreglan aðhafðist ekki meira varðandi Guðmund Agnarsson. Framburður eiginkonu hans gaf ástæðu til að draga í efa að hann væri alls kostar heill á geðsmunum. Hann hafði eitt sinn verið vistaður á Kleppi og þegar hann sagði þessa sögu, hafði hann alllengi verið í nánast samfelldum drykkjuskap.“

Og svo segir Jón: „Þótt fáránlegt sé, liggur þessi kjaftasaga eins og rauður þráður gegnum rannsókn Geirfinnsmálsins allt frá upphafinu í janúar og þar til Karl Schütz tók málið í sínar hendur í ágúst.“

Og grein Soffíu fjallar um þetta, hvernig öll efnisatriði sögunnar sem Guðmundur sagði fjölskyldu sinni drukkinn varð að burðarvirki játninga fólks nokkrum mánuðum seinna.

Soffía ber sögurnar saman:

„Í sögu Guðmundar fær Sig­ur­björn hann til að sækja smygl, af því þá vant­aði vél­stjóra og Magnús er með í aðgerð­unum og svo ein­hver sem hann gefur engin frek­ari deili á. Magnús fer inn í Hafn­ar­búð­ina til að hringja í Geir­finn. Þeir fara út á báti, sem Guðmundur sagði frænda hans hafa átt, en er í raun ekki viss um að hann hafi nokk­urn­tíma átt bát. Smygl er sótt út á sjó skammt frá Kefla­vík. Í fyrra skipti er sótt lítið magn, en mikið í seinni ferð. Geir­finnur sækir góssið í sjó­inn. Þá verður það slys að Geir­finnur fellur útbyrðis af bátnum og finnst ekki aft­ur. Not­ast er við gamla bryggju nærri gamla slippn­um, sem vísar til Drátt­ar­braut­ar­inn­ar. Síðar efast Guðmundur um að hafa gefið neina lýs­ingu á stað­hátt­um. Farið er á hvítum sendi­ferða­bíl til Kefla­víkur og varn­ingur fluttur með honum til Reykja­vík­ur, en ekki kemur fram hvert. Þrír menn eru nafn­greind­ir, Geir­finnur og Klúbb­menn­irnir Sig­ur­björn og Magn­ús.

Saga hinna:

Leitað er til Sæv­ars um að selja smyglað áfengi. Magnús og Einar koma strax við sögu, en Valdi­mar og Sig­ur­björn síð­ar. Fyrst hitt­ast menn til að und­ir­búa plott­ið. Síðar er farið að sækja stóra send­ingu. Stór hvítur sendi­ferða­bíll kemur við sögu og við bæt­ist að hann sé með glugga­röð á hlið. Rauður Fíat er einnig ýmist í för­inni eða á bryggju­svæð­inu. Farið er út á báti, en aldrei fæst lýs­ing á bátn­um. Stað­háttum við Drátt­ar­braut­ina er lýst eftir að lög­regla er búin að fara með hina grun­uðu í vett­vangs­ferð. Geir­finnur bíður bana af slys­förum er hann fellur útbyrðis af bátn­um, en í síð­ari lýs­ingum bæt­ast við átök við hann. Nafn­greindir eru Geir­finn­ur, Magn­ús, Ein­ar, Sig­ur­björn og Valdi­mar og við bæt­ast síðar fleiri einkum eftir mynda­sýn­ingar lög­regl­unn­ar. Sæv­ar, Erla og Krist­ján Viðar eru þátt­tak­endur í mál­inu.“

Þetta er náttúrlega með ólíkindum. Hvernig stenst það að drukkinn maður getur mælt fram meginatriði í atburðarás sem hann þekkti ekkert til en sem síðan rennur út úr alls óskyldu fólki nokkrum mánuðum síðar?

Og inn í frásögn þessa manns, sem enginn vildi taka alvarlega, er sök varpað á Klúbbmenn, sem Erla Bolladóttir var dæmd fyrir að bendla við málið. Þeir voru hins vegar löngu tengdir málinu hjá lögreglunni, sem virðist hafa trúað sögu Guðmundar Agnarssonar þótt hún hafi ekki trúað honum. Þeir héldu sögunni en fundi annað fólk til að segja hana. Eins ótrúlega og það hljómar.

Myndin sem fylgir þessari frásögn er af Guðmundi Agnarssyni og sakborningum í Geirfinns- og Guðmundarmálum.

Við munum halda áfram að fjalla um Geirfinnsmálið á Samstöðinni. Annað kvöld munum við ræða við Jón Daníelsson blaðamann. Hér að neðan má sjá og heyra þrú viðtöl við Rauða borðið við áhugafólk um Geirfinnsmálið, fyrst við Soffíu Sigurðardóttur:

Síðan við Hjálmtý Heiðdal:

Og loks við Tryggva Hübner:

Samstöðin er umræðu- og fréttavettvangur sem studdur er af almenningi í gegnum Alþýðufélagið. Ef þér líkar efni Samstöðvarinnar getur þú eflt hana með því að gerast einskonar áskrifandi sem félagi í Alþýðufélaginu. Þú getur skráð þig hér: Skráning félaga