Peningamálanefnd Seðlabankans hefur hækkað stýrivexti bankans upp í 8,75%, um 1,25 prósentur í einu stökki. Vextir á Íslandi eru nú hæstir í okkar heimshluta þó víða sé verðbólga meiri. Hækkunin mun grafa enn frekar undan lífskjörum skuldugra heimila sem hafa óverðtryggð lán, ofan á þau áhrif sem verðbólgan hefur haft. Seðlabankinn hefur nú hækkað vexti þrettán sinnum án þess að það dragi úr verðbólgu.
Jafnframt hækkaði nefndin fasta bindiskyldu innlánsstofnana úr 1% í 2%.
„Efnahagsumsvif hafa verið kröftug það sem af er ári og samkvæmt nýrri þjóðhagsspá Seðlabankans er spáð 4,8% hagvexti á árinu í stað 2,6% í febrúar. Þar vega horfur á meiri vexti innlendrar eftirspurnar þungt en einnig er útlit fyrir kröftugri umsvif í ferðaþjónustu,“ segir í áliti nefndarinnar.
„Verðbólga mældist 9,9% í apríl og jókst lítillega milli mánaða. Undirliggjandi verðbólga heldur áfram að aukast og miklar verðhækkanir mælast í sífellt stærri hluta neyslukörfunnar. Útlit er fyrir að verðbólguþrýstingur verði töluvert meiri í ár og á næsta ári en áður var gert ráð fyrir.
Verðbólguvæntingar til lengri tíma hafa jafnframt hækkað og eru vel yfir markmiði. Aukin hætta er því á að verðbólga reynist þrálát.
Í ljósi þess er nauðsynlegt að herða taumhald peningastefnunnar enn frekar. Einkum er mikilvægt að koma í veg fyrir víxlverkun hækkandi launa og verðlags, sérstaklega þegar litið er til mikillar spennu í þjóðarbúinu og hversu stutt er í næstu kjarasamningalotu. Horfur eru því á að hækka þurfi vexti enn meira til að tryggja betra jafnvægi í þjóðarbúskapnum og koma verðbólgu í markmið,“ útskýrir nefndin.
Eins og áður sagði eru vextir á Íslandi háir í samanburði við okkar heimshluta. Það má sjá í töflunni hér að neðan:
Lönd | Vextir | Verðbólga | Raunvextir |
---|---|---|---|
Brasilía | 13,75% | 4,2% | 9,2% |
Ungverjaland | 13,00% | 24,0% | -8,9% |
Mexíkó | 11,25% | 6,3% | 4,7% |
Chile | 11,25% | 9,9% | 1,2% |
ÍSLAND | 8,75% | 9,9% | -1,0% |
Tyrkland | 8,50% | 43,7% | -24,5% |
Suður Afríka | 7,75% | 7,1% | 0,6% |
Rússland | 7,50% | 2,3% | 5,1% |
Tékkland | 7,00% | 12,7% | -5,1% |
Pólland | 6,75% | 14,7% | -6,9% |
Indónesía | 6,50% | 4,3% | 2,1% |
Indland | 6,50% | 4,7% | 1,7% |
Sádi Arabía | 5,50% | 2,7% | 2,7% |
Bandaríkin | 5,25% | 4,9% | 0,3% |
Nýja Sjáland | 5,25% | 6,7% | -1,4% |
Ísrael | 4,75% | 5,0% | -0,2% |
Kanada | 4,50% | 4,4% | 0,1% |
Bretland | 4,50% | 10,1% | -5,1% |
Ástralía | 3,85% | 7,0% | -2,9% |
Evrusvæðið | 3,75% | 8,1% | -4,0% |
Kína | 3,65% | 0,1% | 3,5% |
Suður Kórea | 3,50% | 3,7% | -0,2% |
Svíþjóð | 3,50% | 10,5% | -6,3% |
Noregur | 3,25% | 6,4% | -3,0% |
Danmörk | 3,00% | 5,3% | -2,2% |
Sviss | 1,50% | 2,6% | -1,1% |
Japan | -0,10% | 3,5% | -3,5% |
Víðast í kringum okkur eru raunvextir stýrivaxta neikvæðir og mun meira en á Íslandi. Ísland er líkara skuldugum nýmarkaðsríkjum sem reyna að halda uppi vöxtum til að halda aftur af fjárflótta.