Samkvæmt lífskjaravefnum Numbeo er tómatar á Íslandi 16-20% dýrari í Reykjavík en í höfuðborgum Norðurlandanna. Og miklu dýrari en í flestum stærstu borgum Evrópulandanna. Eina undantekningin er Zürich í Sviss og Nuuk á Grænlandi. En það eru skýringar á þessu sem bæta ekki stöðu Íslands. Virðisaukinn er miklu hærri á Grænlandi og tómatarnir því í raun ódýrari en á Íslandi. Og í Sviss eru launin miklu hærri.

Verð á tómötum er því enn eitt dæmið um okrið á Íslandi.

Samkvæmt Numbeo kostar kíló af tómötum að meðaltali 656 krónur í Reykjavík. Í Nuuk á Grænlandi kostar kílóið 683 krónur, 3,8% meira en í Reykjavík. Það eru ekki ræktaðir tómatar á Grænlandi. Þeir eru fluttir inn frá Danmörku, ekki beint styðstu leið. En þó flutningsleiðin sé meira en helmingi lengri og þó að íbúar Íslands séu næstum sjö sinnum fleiri og markaðurinn því stærri og ætti að bjóða upp á meira hagræði, þá munar ekki meiru á verði tómata.

Og þetta er staðan þrátt fyrir að tómatar beri 11% virðisaukaskatt á Íslandi en 25% á Grænlandi. Verðið fyrir skatt er því 591 kr. á Íslandi en 546 kr. á Grænlandi. Íslensku tómatarnir eru því í reynd 8,1% dýrari en á Grænlandi. Fyrir því eru auðvitað engin eðlileg rök. Auðvitað ættu tómatar að vera miklu dýrari í Nuuk en í Reykjavík. Íslenskir framleiðendur, stórkaupmenn og matvælakeðjur okra einfaldlega á neytendum. Það er gert innan fákeppni þar sem hver sættir sig við sína markaðshlutdeild fremur en að efna til verðsamkeppni. Fyrirtækin vernda stöðu sína með því að vernda stöðu allra hinna. Og neytendur borga brúsann.
En virðisaukaskatturinn skýrir ekki að kíló af tómötum kostar að meðaltali 684 kr. í Zürich í Sviss. Almennur virðisauki er aðeins 7,7% í Sviss og ekki nema 2,5% á matvæli. Svissneska ríkið og kantónurnar byggja rekstur sinn fremur á beinum sköttum en virðisauka.

Fyrir skatta er tómaturinn í Sviss því í reynd 12,9% dýrari en í Reykjavík. Stærsti hluti skýringarinnar er að laun eru miklu hærri í Sviss en í Reykjavík.

Hérlendis eru lágmarkslaun 368 þús. kr. á mánuði og er þá miðað við tæpa 168 tíma á mánuði. Lágmarkslaun í Zürich eru 23,90 frankar eða 3.589 íslenskra króna og þá tæplega 603 þús. kr. á mánuði. Launin eru því 64% hærri laun en á Íslandi. Og munar verkafólkinu þá ekki mikið um þó tómaturinn sé 13% dýrari.

Íslenskt verkafólk á lágmarkslaunum er tæpar 18 mínútur að vinna fyrir kílói af tómötum en verkafólkið í Sviss aðeins rúmar 11 mínútur. Kaupmáttur í Sviss á mælikvarða tómata er því 36% betri þrátt fyrir að tómatarnir séu 13% dýrari.

Hér má sjá kort sem sýnir verð á kílói af tómötum í löndum Evrópu. Undir því er tafla sem tilgreinir borgirnar þaðan sem tómatverðið var sótt, verðið á kílói af tómötum og svo hversu ódýrara eða dýrara það er en í Reykjavík.