Veiðigjöldin voru til umræðu á Alþingi í fyrsta sinn í gærdag. Meðal þeirra sem andmæltu ríkisstjóninni var Bergþór Ólason Miðflokki. Hann fór í andsvör við Hönnu Katrínu Friðriksson atvinnuvegaráðherra. Kíkjum á þetta. Bergþór byrjaði:

„Það er búinn að vera spenningur eftir því að fá að ræða þetta mál hér í þingsal. Það eru nokkur atriði sem mig langar til að spyrja hæstvirtan ráðherra út í er varða m.a. þessa miklu áherslu á að horfa til Noregs hvað varðar undirliggjandi verðmætamat og annað slíkt. En þá þurfum við auðvitað nauðsynlega að horfa til þess með hvaða hætti hlutir atvikast í Noregi.

Mig langar til að spyrja hæstvirtur ráðherra í fyrsta lagi hvort hún eigi skýringar á því hvers vegna svona miklu hærra hlutfall afla er flutt óunnið til annarra landa í Noregi heldur en hér á Íslandi.

Telur hæstvirtur ráðherra að þessi tillaga að breytingu sem hér er fram komin og hækkar hlutfall afkomu, tekna af hverju veiddu tonni sem fer til skips, og þá frá vinnslu — telur hæstvirtur ráðherra að þessi breyting hafi áhrif á innlendar vinnslur?

Og í þriðja lagi: Telur hæstvirtur ráðherra að þær umsagnir sem fram hafa komið frá sveitarfélögum landsins séu gegnumgangandi byggðar á misskilningi? Vegna þess að það segir hér í frumvarpsdrögunum, með leyfi forseta — það er svona smá húmor í stjórnarliðum enn þá:

„Skiptar skoðanir voru um efni frumvarpsins en meiri hluti umsagna var þó jákvæður gagnvart þeim tillögum sem kynntar voru í drögunum.“

Staðreyndin er auðvitað sú, af því að nú er ég búinn að skoða allar umsagnir sem bárust í samráðsgátt, að efnislegu umsagnirnar eru að meginhluta til á sömu bókina lærðar og það er ekki hvatning til að ráðherra gangi fram með þeim hætti sem hér er gert heldur þvert á móti varnaðarorð og varúð alltumlykjandi.

En ég spyr sem sagt hæstvirtan ráðherra þessara þriggja spurninga hér í fyrri komu minni hingað og óska eftir því að hún upplýsi um afstöðu sína til þeirra.“

Ljóst má vera að Bergþór verður meðal þeirra þingmanna sem harðast munu berjast gegn ríkisstjórninni í þessu máli. Hann er svo sem ekki fyrstur manna til að rugla umræðuna með því að gera ekki greinarmunur á bolfiski og uppsjávarfiski og verðmynduninni í Noregi.

Hanna Katrín svaraði Bergþóri:

„Ég þakka háttvirtum þingmanni Bergþóri Ólasyni fyrir andsvarið. Ég ætla nú kannski að byrja á því að leiðrétta það ef háttvirturþingmaður hefur verið að tala um að allur fiskur sé fluttur óunninn úr landi í Noregi. Það er botnfiskurinn og það hefur auðvitað að gera með ólíka uppsetningu. Það er kveðið á um aðskilnað veiða og vinnslu þar. Það er ekki svo á Íslandi. Og það er fleira sem er ólíkt með þessum kerfum, t.d. það skipulag sem stjórnsýslan hefur búið til í kringum sjávarútveginn hér á landi með frjálsu framsali, leigu aflaheimilda og öðrum breytingum sem gera hagræðinguna einfaldari.

Lykilatriðið er kannski það að við erum að bera saman verð á sambærilegum fiski, sama fiski sem fer til sömu kaupenda, og við sjáum að afurðaverðið er slíkt að það er ekkert sem réttlætir þennan mun sem er á því verði sem verður til í innri viðskiptum þessara lóðrétt samþættu fyrirtækja hér og þeirra sem fara á markað í Noregi. Það er mergurinn málsins.

Síðan þegar verið er að tala um áhrifin á vinnslur: Nei, vinnslurnar á Íslandi eru arðbærar. Það að við séum að leiðrétta verðið sem nýtt er til útflutnings á stofni veiðigjalds hefur ekkert að gera með það hvort útgerðin, sem rekur hér bæði veiðar og vinnslu, geti haldið áfram að verðleggja fiskinn inn til eigin vinnsla á lægra verði en markaðsverði. Það hefur ekkert að gera með það. Það hefur bara að gera með það að það verð mun ekki lengur ráða álagningu veiðigjalds.

Og varðandi umsagnirnar: Ég ætlaði ekkert að vera fyndin með því að segja að meiri hluti umsagna hafi verið jákvæður. Ég er einfaldlega þeirrar skoðunar að þetta mál sé af þeirri stærðargráðu að ég vil bera virðingu fyrir skoðunum almennings.“